Różnicówka (z ang. RCD, Residual Current Device) to potoczna nazwa wyłącznika różnicowoprądowego, bezpiecznika różnicowoprądowego, wyłącznika przeciwpożarowego. Niezależnie jakiej nazwy użyjemy, chodzi o ochronę przed porażeniem prądem elektryczny oraz ochronę urządzeń elektrycznych przed pożarem i uszkodzeniem. Warto wiedzieć, że urządzenie to ma także chronić nas przed porażeniem prądem w przypadku bezpośredniego lub pośredniego kontaktu.
Jak działa różnicówka?
Działanie różnicówki polega na prostej zasadzie – jeśli prąd wpływa jednym przewodem do instalacji, to musi wypływać z instalacji drugim przewodem. Gwarantuje to prawidłowe działanie wszystkich urządzeń elektryczny. Działanie to wynika z zasady zachowania ładunku elektrycznego oraz pierwszego prawa Kirchhoffa. Jeżeli oba natężenia prądów nie są takie same, jest to jednoznaczne z wypływaniem prądu z instalacji do ziemi, na przykład przez osobę obsługującą instalację. Należy wtedy natychmiast wyłączyć zasilenie.
Jaka jest budowa różnicówki?
Aby przeprowadzić podłączenie różnicówki jednofazowej, najpierw należy zapoznać się z jej budową. Składa się ona z:
- przewodu neutralnego (N),
- przewodu prądowego fazowego (L1),
- styków przewodów,
- pierścienia ferromagnetycznego,
- przekaźnika sygnału,
- uzwojenia,
- zamka, który rozwiera styki,
- przycisku służącego do testowania wyłącznika.
Przewody N oraz L1 wytwarzają wokół siebie pole magnetyczne, które dociera do pierścienia ferromagnetycznego. Jeżeli suma geometryczna tych prądów jest równa zeru (w jedną i drugą stronę płynie ten sam prąd), pola magnetyczne docierające z obu przewodów, znoszą się. Jeżeli jednak prąd opuści obwód, natężenia te nie będą już identyczne. Równowaga prądów i wytwarzanych przez nie pól magnetycznych jest poruszona i zmieniona w pierścieniu. Pojawia się pole magnetyczne, powodujące powstanie prądu indukcyjnego w uzwojeniu. Impuls dociera do przekaźnika, uruchamiającego zamek, który mechanicznie rozwiera styki przewodów. W efekcie zasilanie zostaje odcięte.
Schemat podłączenia różnicówki jednofazowej – jak podłączyć różnicówkę?
Podłączenie różnicówki jednofazowej bez uziemienia lub z uziemieniem nie jest trudne, ale jeśli nie mamy o tym pojęcia, warto zlecić tę czynność wykwalifikowanym monterom instalacji elektrycznych.
Podłączenie różnicówki to przede wszystkim podpięcie przewodu fazowego L1 (zazwyczaj brązowego) oraz przewodu neutralnego N (zazwyczaj niebieskiego) do wejścia włącznika. Przewód ochronny PE (zazwyczaj zielono-żółty) należy połączyć z użyciem listwy zaciskowej. Nie może on być w żaden sposób rozłączany. Przewód L1 na wyjściu należy podpiąć do wyłącznika nadprądowego, a przewód N można podłączyć bezpośrednio do instalacji.
Schemat podłączenia różnicówki w starym bloku lub domu
W nowym budownictwie prowadzi się instalacje elektryczne według panujących standardów – przewody są miedziane oraz izolowane, a instalacja jest trójprzewodowa. Zamontowanie różnicówki w takich instalacjach jest niezwykle proste. Problemem jest natomiast podłączenie różnicówki do starej instalacji, występującej na przykład w blokach z PRL-u. W takim przypadku należy dołożyć więcej starań, aby wszystko działało zgodnie z obecnymi schematami i standardami.
Dla przykładu, bloki budowane z wielkiej płyty, często wyposażone są w instalację dwużyłową, z przewodami aluminiowymi. Najlepsze wyjście w takim przypadku to przerobienie całej instalacji. Nie każdy jednak może sobie na to pozwolić. Mimo tego, wyłącznik różnicowy nadal jest możliwy do zamontowania i podłączenia. Do wejścia różnicówki w obwodzie jednofazowym należy podpiąć przewód L1 (fazowy, brązowy) oraz N (neutralny, niebieski). Przewód PE (ochronny, zielono-żółty), należy połączyć na przykład za pomocą listwy zaciskowej. Przewód L1 (fazowy) powinien być podpięty do wyłącznika nadprądowego na wyjściu różnicówki, a przewód N (neutralny) można podpiąć bezpośrednio do instalacji.
W blokach mieszkalnych wybiera się najczęściej różnicówki, charakteryzujące się wysoką czułością na różnicowy prąd sinusoidalny, reagujące w zakresie 10-30 mA.